Jeanne Bakker is een begrip in de L&D wereld. De oprichtster van het succesvolle en innovatieve Brain Bakery schopt al zo’n twintig jaar tegen heilige huisjes, en niet zonder reden. Het is voor de L&D pionier iets dat door haar opvoeding en de loop van haar leven alleen nog maar belangrijker is geworden. Jeanne Bakker was al ons opgevallen als een onconventionele en gepassioneerde LearningStone gebruiker, nu wilden wij haar beter leren kennen.
Jeanne Bakker
Het besef startte in 2004, in een Van der Valk hotel. Het was ’s middags, een uurtje of vijf. Jeanne Bakker werkte nog voor Manpower. Ze liep door de gangen van het hotel, met overal hetzelfde tapijt, dezelfde trainingszaaltjes. Ze dacht: ik ga eens binnenlopen bij al die zalen en kijken wat voor trainingen ze daar geven.
Ze schrok, van wat ze zag. ‘Iedere zaal was focking hetzelfde. Overal van die flips aan de muur. Kleurtjes van de stiften. Oh my god. Wat zijn we met z’n allen aan het doen? Daar moeten we echt mee stoppen’, vertelt Jeanne Bakker, over haar eureka-moment. ‘Ik heb toen op een mooie manier afscheid genomen van Manpower en ben sindsdien twee boeken per week gaan lezen over leren. Ik dacht: ik moet hier zó hard voor studeren. Als ik ballen heb, of harde eierstokken, hoe je het ook noemt, dan durf ik dit zelf te veranderen.’
Wat Bakker zag in de trainingswereld, in dat hotel, was vooral veel ‘luiheid’. Trainers die het wel prima vonden. Die elke keer hun standaard verhaaltje hielden. ‘De grootste vijand van de L&D wereld, is de acht. We weten dat je gemiddeld genomen een 8 krijgt na een training. Dat komt, omdat mensen toch een dag niet hebben hoeven werken. Met een lekkere lunch en een best wel aardige trainer, wil je geen lul zijn en voor jezelf ook zeggen dat het een fijne cursusdag was. Dus die 8 krijg je altijd wel. Dus heeft het ook geen zin om te adverteren dat je gemiddeld altijd rond die 8 zit. Een 8 betekent: de training was niet onaangenaam.’
... met ‘niet onaangenaam’ is Bakker niet tevreden.
Maar met ‘niet onaangenaam’ is Bakker niet tevreden. Zij wil het hoogst haalbare. ‘Mijn droom is dat alle docenten, alle L&D’ers het leren leuk gaan maken. Dat de tijd vliegt voor de deelnemers. Dat het echt wat oplevert, voor degenen die betalen. Als een Don Quichot, vecht ik daarvoor. Ik wil No More Boring Learning.’
De aha-erlebnis kwam zo’n kleine twintig jaar geleden.
Ze richtte in 2012 trainingsbureau Brain Bakery op, dat bekend staat om de trainingen en de frisse aanwezigheid op social media. Bakker schreef o.a. de boeken ‘Omgaan met draken’ – over het omgaan met vervelende mensen, en ‘No more boring learning’, over nieuwe en boeiende manieren van leren. Boeken die gretig aftrek vonden onder L&D’ers.
Bakker gooit samen met haar al even charismatische collega Jan-Peter Hoogstrate regelmatig haar ongezouten mening in de podcast-ether. Aflevering 136 van No More Boring Learning is een typisch voorbeeld van Bakker-stijl: De opening van je training: 8 manieren die NIET boring zijn!
Volgens de eigen site van Brain Bakery is Bakker game changing en een wervelvind, en hoewel erg vleiend is het ook moeilijk om niet mee te gaan met dit soort kwalificaties. Bakker is dan ook een bekende naam geworden in de L&D wereld. Als een soort professionele butt-kicker van de trainers beweegt ze zich met ongekende snelheid door het L&D landschap, waar ze met haar energie haar droom waarmaakt.
Ter voorbereiding op dit interview, waren wij aanwezig bij Jeanne Bakker’s Develhub Develop Days presentatie: ‘de nieuwste leiderschapsinzichten uit Harvard’, een typisch staaltje No More Boring Learning. In een uur, in een turbo-tempo, van inzicht naar inzicht. Waarom organisaties vooral dichtbij zichzelf moeten blijven als ze willen innoveren, waarom het ‘vieren van falen’ voorbij is, waarom Domino’s zo’n ontzettend innovatief bedrijf is… en nog veel meer. Als je naar een training van Bakker gaat, wordt de informatie met mach 3 op je afgevuurd, en het moordende tempo is nauwelijks bij te houden.
Jeanne Bakker, No More Boring Learning
‘Ik heb kort een zoon gehad. Jesse. Die is overleden, na een paar dagen. Het is het ergste wat je kunt overkomen. Het was een medische misser, het was te voorkomen. Hij lag in het verkeerde ziekenhuis, mijn gevoel zei al dat er iets mis was. Maar ik had toen harder moeten schreeuwen tegen de artsen. Dat gevoel, dat ik toen harder had moet schreeuwen, dat heeft zich ge-etst in mijn hersenen. En dat gevoel blijft altijd bij me, tot op de dag van vandaag: heb ik wel genoeg gezegd?’, vertelt Bakker over het drama dat ze meemaakte.
‘Ik ben heel diep gegaan. Dat ik er nog ben, is een wonder. Ik moest leren om dit een betekenis te geven. En dat is met alles wat ik nu doe. Ik weet dat mijn kleine Jesse supertrots op me is.’
Toen ze opgroeide, zat Bakker ‘onwijs lang’ in de kast, zegt ze zelf. Toen ze er eenmaal uit was, hielp het haar om zich snel te ontwikkelen. Tot haar verbazing bleek haar halve familie homoseksueel te zijn. Over haar familie is zelfs een boek verschenen, van journalist Tony Bouwman, over de familie Bakker. Een familie met vijftien kinderen, waarmee het niet allemaal goed afloopt, maar die zich moreel altijd staande wisten te houden. Vandaar ook de titel van het boek: ‘Je mag wel bang zijn, maar niet laf’.
Bakker: ‘Van de familie van mijn vaders halfbroer waren er heel veel gay. Oom Sjoerd was een couturier, een flamboyante homo, die kostuums maakte. Hij is in de Tweede Wereldoorlog verraden en opgepakt. Maar tot zijn dood bleef hij heldhaftig. En hij heeft tot het laatst gezongen. Zijn wens was het om in een roze overhemd te sterven. Zo is het gebeurd. Daarin hebben ze hem neergeschoten.’
... dat zij – wat ze ook doet – altijd vóór de groep eindigt.
Met dit familieverhaal in gedachten, ging Bakker als vrijwilliger bij het COC in Amsterdam aan de slag. Daar hielp ze mensen. En daar kwam ze erachter dat zij – wat ze ook doet – altijd vóór de groep eindigt. ‘Het train de trainer komt daar wel vandaan ja’, lacht ze.
Het heilige huisjes omver gooien, dat dna, heeft ze ook deels van haar moeder. Zij was lerares Frans. ‘Zij heeft mij gevormd. Zij kwam altijd met voorbeelden thuis. Er was een keer een kerstdiner op school. Zei een leraar: “Fijn hè, een school als er geen kinderen zijn.” Iedereen aan tafel stemde in met deze opmerking. Behalve mijn moeder. Die zei: “Ik neem ontslag”. Ze is daarna naar een andere school gegaan, omdat ze dit niet trok. Zij is nog bijna extremer dan ik. Als we op een begrafenis zijn, is zij degene die altijd een grap moet maken, omdat ze gek wordt van het heel formele gedoe.’
Bakker is eigenlijk een echte Amsterdammer. Ze groeide tot haar elfde op in Amsterdam, maar haar ouders verhuisden toen naar België. Ze leerde hoe twee landen, die naast elkaar liggen, totaal anders kunnen zijn. Opmerkelijk genoeg, vond de directe Bakker het ook juist prettig om in een cultuur te leven waarin mensen niet direct naar elkaar zijn. ‘Ik ben verliefd geworden op de Vlaming en haar cultuur. Ik ben verliefd op hun betrokkenheid, een betrokkenheid die ik nooit meer zo in Nederland heb teruggevonden’, bekent ze.
Ze geeft een duidelijk voorbeeld van het verschil: ‘Als jij al op iemand z’n teen gaat staan in Nederland, word je al uitgescholden. In België gaat de houder van de teen zich verontschuldigen. België heeft zo’n beleefde en gemoedelijke cultuur. Ik ben daar soms zelf ook niet goed in, maar Belgen voelen gewoon veel meer aan. Wij zouden in Nederland dat meer moeten waarderen,
Bakker kan tegenwoordig haar energie goed managen. Haar werk is hetgeen haar vaak overeind hield, bekent ze. ‘Het werk sleept je soms door het leven. Er zit kracht in die routine, in de uitdaging, zeker als het privé minder gaat’, zegt Bakker, die precies weet hoe ze haar enorme drive moet gebruiken. ‘Ik heb ontdekt dat als ergens je hart van breekt, of als je je ergens kwaad om maakt, dat je dan energie krijgt die je normaal niet hebt. Op die manier heb ik mijn boek ‘Omgaan met draken’ – een bestseller – geschreven. Bij mij was het pure woede over de verdienmodellen van het ‘DISC-wereldje’, met persoonlijkheidsanalyses. Toen ben ik gaan schrijven.’
... pure woede over de verdienmodellen van het ‘DISC-wereldje’
Ze kijkt altijd kritisch naar hoe mensen leren en is kritisch over het huidige schoolsysteem. Ze vindt dat het huidige schoolsysteem, met CITO-toetsen en zoveel examens, nog gebaseerd is op de industrialisatie. ‘Vroeger hadden we mensen aan de lopende band nodig. Mensen die dus leerden dat als de bel gaat, je een appel mocht eten of je melk kon drinken’, vertelt Bakker. ‘Maar dat soort mensen hebben we niet meer nodig. We moeten mensen hebben die creatief zijn, schrijvers, horecamensen: allemaal activiteiten die niets met compliance te maken hebben. We moeten niet alleen leerlingen hebben die alleen maar komen opdagen.’
Bakker gelooft dat het kind veel meer centraal moet staan. ‘We moeten alle scholen personaliseren. Kijken naar het kind en van daaruit bouwen. Natuurlijk is cognitie belangrijk, en we kunnen alles meten tegenwoordig met examens. Maar we trainen kinderen daarmee niet voor het leven, maar voor het examen, en dat voelt een kind.’
Waar Bakker nu veel van leert, en waar ze heilig in gelooft om anderen wat te leren, is TikTok. Steeds meer L&D’ers weten dit platform van de ‘korte catchy filmpjes’ ook te vinden. ‘Je leert door TikTok echt video’s te maken, die vanaf het begin meteen relevant zijn. Je wilt dat mensen blijven hangen. Een standaard introductie: ‘Dit is mijn training…’, dat willen we niet.’
Bakker heeft een duidelijke visie. Ook over blended leren. Ze gelooft er heilig in, alleen niet in de woord zelf. ‘Blended leren klinkt nog een beetje van: we doen live trainingen, maar we doen er ook nog wat bij’, zegt de immer scherpe Bakker. ‘Natuurlijk gebruik ik zelf ook veel blended leren, maar eigenlijk vooral social learning. Dat heeft veel impact. Met een video of een challenge, met LearningStone. Je moet iedereen scherp houden. Ik denk dat we blended leren gewoon impactvol leren moeten noemen. Leren met heel veel impact.’
Meer weten
Dankzij een nieuwe search-functie kunnen gebruikers van LearningStone nu heel makkelijk alles opzoeken binnen hun training, coaching traject of andersoortige L&D omgeving. Zoeken gaat door zowel het…
De eerstvolgende bijeenkomst van HUB Amsterdam is donderdag 25 mei van 17:00-19:00 uur, bij Level 5 in Amsterdam-West. Dan komt HUB Amsterdam (van Develhub) weer samen voor een mooie rondleiding en…
De weergave van de catalogus van een LearningStone workspace gaat veranderen. In plaats van alleen een lijst, wordt een “tegel-weergave” en een compacte weergave geïntroduceerd. In de komende weken…