De antwoorden waren inspirerend, maar ook verrassend. De vraag verdiende meer aandacht. Daarom besloot ik haar te verheffen tot de kern van een workshop tijdens de VOV beurs voor leren en organisatie met de titel 'Is blended learning goed voor uw portemonnee?' Ik was opnieuw verrast.
Een onderzoekende workshop
Een workshop geven waarvan je zelf veel leert, is zo ongeveer het leukste wat er is. En nog leuker: door mijn achtergrond als Scrum Master grijp ik snel naar post-its en dat levert vaak een kleurrijke sessie boordevol input op. Zo ook deze keer. De felgekleurde briefjes ondersteunden het (snel!) beantwoorden van de achterliggende vragen: wat is de meerwaarde van blended learning voor de trainer? En is blended learning goed voor je portemonnee? In totaal gaven ruim 50 mensen antwoord op mijn vraag. Ik noem ze hier graag (liefkozend) “Mijn panel” al geef ik meteen toe dat het geen wetenschap is. Circa 80% van dit panel bestond uit trainers. De overige 20% had 'iets' met het vak te maken.
Verbaasd
Slechts enkele mensen gaven aan dat zij hogere rekeningen versturen omdat ze blended learning aanbieden. Mijn eerste (en tweede en derde) gedachte: hoe is dit in vredesnaam mogelijk?
Laten we de feiten eens op een rij zetten. In het trainersvak zitten relatief veel ondernemers en zzp'ers. Ondernemersgeesten, dus. Waarom zijn zij zo geïnteresseerd in blended learning als ze er niet meer door verdienen? Trainers denken steeds vaker na over de ROI van trainingen voor hun klanten maar blijkbaar doen zij dit nog te weinig voor zichzelf. Zijn ze gewoon ontzettend nobel? Of is hier sprake van een hoop gemiste kansen?
Om het allemaal een beetje te begrijpen heb ik de input van mijn panel op een rij gezet.
Ik heb de panelleden naar de volgende zaken gevraagd:
- Investering: wat zijn kosten bij het invoeren van blended training en welke resources moet je hiervoor aanspreken?
- Besparing: bespaart blended learning de klant of de trainer geld – op korte en/of lange termijn?
- Meerwaarde: levert blended learning een beter product en een blijere klant op en is het goed voor je portemonnee?
Investering: een kwestie van omdenken
Interessant genoeg benadrukte het merendeel van mijn panel niet de financiële investering, maar de tijdsinvestering. Want - zeggen ze - in blended learning dien je aanvankelijk de nodige uren te steken: je moet de techniek onder de knie krijgen, video's maken, toetsen ontwikkelen en – vooral – het draagvlak vinden om een cultuuromslag te bewerkstelligen. Panellid Dirk Krikke van Develhub drukte het mooi uit: je moet investeren in het omdenken: je bent er nog lang niet wanneer je de nieuwe tool 'even aanzet', want je - of zelfs je hele organisatie of bedrijf - zal anders over het vak moeten gaan denken. En daarin moet je investeren.
Dit herken ik heel goed vanuit mijn eigen praktijk. Sommige trainers en opleiders gebruiken onlinetools als een soort 'kleine extra'. Anderen gaan ervoor en ontwerpen hun opleidingsaanbod volledig op blended learning. Dit laatste is een enorme stap wanneer je al jaren aan een bepaalde methode gewend bent. Dat is dan echt stevig omdenken.
Daarnaast gaven diverse panelleden aan dat de investering niet alleen zit in het omdenken door de bestaande collega’s, maar dat het ook kan resulteren in het zoeken naar een nieuwe collega. Soms heb je niet alleen nieuwe tools nodig maar ook nieuwe mensen.
Mijn panel noemde bijna nooit de kosten van software als investering. En terecht, want met de opkomst van cloud applicaties kun je out-of-pocket-kosten van software verwaarlozen wanneer je deze vergelijkt met personele kosten. Als ontwikkelaar van een onlinetool ben ik mij daar goed van bewust, maar het viel mij op (en mee) dat de panelleden dit ook inzagen.
Besparing: veel meer dan papier
Veel innovaties zijn populair door de besparing die ze opleveren. De impliciete belofte van e-learning luidt vaak dat het veel goedkoper is – niet zozeer dat je eindigt met meer kennis. Omdat blended learning deels e-learning is, is het niet verrassend dat mijn panel de bekende besparingen opsomde: minder reistijd en reiskosten voor trainer en klant (met stip op één), duurzaamheid (wat mij als verstokte anti-forens goed doet), een betere tijdsbesteding (in de file staan voor een training is alleen acceptabel als die trainingstijd écht de moeite waard is), minder papier, minder lunchkosten – wij Hollanders besparen dan op de kroketten - en minder zaalhuur. Daarnaast benoemden enkele panelleden de besparing die je kan bereiken door je content te centraliseren met een online tool: alles staat bij elkaar en dat scheelt veel gedoe.
Waar veel mensen vreemd genoeg níet aan dachten bij de term 'besparing' is dat er minder trainers nodig zullen zijn. Als je het mij vraagt, klopt dit ook wel in de transitiefase. Het omdenken kost tijd, dus je zal niet direct namen uit je personeelsbestand hoeven te schrappen. Maar laten we eerlijk zijn: digitalisering is een vorm van automatisering, wat betekent dat er uiteindelijk érgens minder zal worden gewerkt. Een van de panelleden vatte het zo samen: "Blended training bespaart de trainer tijd, maar alleen op termijn en enkel als hij wil groeien."
Meerwaarde: betere kwaliteit en verhoogde 'fun factor'
Toen meerwaarde van blended learning ter sprake kwam, was het sleutelwoord 'kwaliteitsverbetering'.
Allereerst noemde mijn panel veel concrete voordelen. Zo zijn er meer mogelijkheden voor tussentijdse interactie en blijven deelnemers tussen de trainingen door bezig met het onderwerp. Daarnaast leidt het inzetten van meer kanalen tot langer leren en kun je gemakkelijk video’s gebruiken. Bovendien zijn deelnemers beter voorbereid en profiteert iedereen van meer contactmomenten – óók introverte deelnemers. Daar komt bij dat toetsen en herhaling een stuk simpeler worden.
Verbeteringen van algemene aard passeerden eveneens de revue: een grotere impact, een hoger leerrendement, sneller leren en het gemakkelijker toepassen van de geleerde stof. Meer kans op transfer dus.
Toen ik mijn panel erop wees dat ik ook had gevraagd naar de meerwaarde voor de trainer (tot nu toe waren het allemaal meerwaarden voor de trainees) kaatste een panellid de bal terug: "Wat goed is voor je product, is op termijn goed voor jezelf."
Oké. Dat begrijp ik. Maar is er dan geen directe meerwaarde voor de trainer? Volgens sommigen wel. Vooral 'efficiëntie' werd in deze context genoemd. Blended learning maakt het leerproces efficiënter dus heb je er wat aan als trainer. Mits je er wel een rekening voor stuurt en dáár wringt de schoen. In mijn praktijk merk ik dat trainers die vooral van mensen houden (het merendeel van de trainers), niet snel extra geld vragen voor een online-uitbreiding van hun training. Kennelijk mag je de aanwezigheid van deelnemers factureren, niet de leeropbrengst. Dat wordt omdenken mensen!
Panelleden noemde ook 'herkenbaarheid van de trainer door online aanwezigheid' als meerwaarde van blended learning. Daar word ik blij van! Zowel een zichtbare huisstijl van de trainer als een langere relatie door online tools zijn heel goed voor je klantbinding. Natuurlijk zijn nieuwe klanten belangrijk, maar de relatie met je bestaande klanten – ook de individuele deelnemers – is misschien meer waard.
Verrassend was dat de 'fun factor' ter sprake kwam. Meerdere panelleden gaven aan dat hun bedrijf leuker is geworden door blended learning. De werksfeer en het imago zijn erop vooruitgegaan. Twee panelleden vonden zelfs dat zij leukere collega’s hadden aangetrokken na blended learning te hebben omarmd.
Wat te doen? Omdenken en de prijzen (durven te) verhogen!
Heel weinig panelleden dachten in eerste instantie aan het vergroten van hun inkomsten door blended learning. Zij zagen wel hoe dit op indirecte wijze gebeurt: het product wordt beter en dat is op algemeen niveau goed voor de business. Maar een hogere factuur uitschrijven? Dat was voor de meesten een brug te ver.
Gelukkig dachten sommigen er anders over. Een Duitse leadership-trainer zei: "Ik kan hogere rekeningen versturen omdat ik blended learning inzet." Zij kreeg bijval van de Nederlandse oprichtster van een muziekschool: "Met blended learning heb ik eindelijk een businessmodel waardoor ik kan groeien. In het begin kostte het extra moeite, maar nu kan ik voor het eerst gelijktijdig grotere groepen aan."
Waar komt dit bescheiden animo voor het vermeerderen van de inkomsten vandaan? Ik denk dat trainers ontzettend van hun vak houden en snel op inhoudelijk niveau over innovatie spreken. Dat siert hen. Maar uiteindelijk geloof ik dat je meerwaarde wél moet belonen. Als een nieuw talentontwikkelingsmodel echt meer kan opleveren, staat daar meer waarde tegenover. In de transitiefase (dat is nu!) zullen de early adopters ervaring opdoen met de mogelijkheden en vooral hun concurrentiepositie versterken maar uiteindelijk mag je werk ook goed voor je portemonnee zijn. Ja toch?
Michiel Klønhammer
Speciale dank gaat uit naar:
Volkert Balk, Wim Ab, Jos Fransen, Hansje Veen, Toon van der Ven, Wim A.B, Paul Driesen, Jelske Hoogervorst, Tuna Aktuna, Silke Körner, Dirk Krikke (voor de titel!), Ellen Eeckhaut, Nancy Batens, Hendrik Bens, Anaïs Briffoz, An De Bel, Stephanie Deblaere, Isabelle Debock, Kelly Eelen, Thomas Lauwers, Steven Muyldermans, Frank Pelgrims, Katja Princen, Dominique Santens, Vanessa Smeyers, Peter Van de Veire, Tony Vanderheyden, Caroline Vanderperre, Michael Vindevoghel, Nouri Zouaghi en de deelnemers van de workshop tijdens de VOV beurs.
