Een gezamenlijke verkenning door Develhub Hub Amsterdam door: Rachelle Handgraaf
Tijdens de bijeenkomst van Develhub Hub Amsterdam op 3 oktober 2024 kwamen rond de twintig L&D-professionals bij elkaar om het onderwerp Community te verkennen. Dit deden we in de Kolenkitbuurt; een buurt waar sterk wordt ingezet op community building, omdat het van oudsher een aandachtsbuurt is wat betreft criminaliteit, welvaart en verbinding.
Community building in de Kolenkitbuurt
We bespraken voorbeelden van community building uit de Kolenkitbuurt:
Feedback: De WhatsApp-groep Kolenkitgenootschap vraagt regelmatig feedback aan de communityleden. Waarom is deze groep volgens de leden op aarde? Wat kunnen we samen meer doen? Wat kunnen we loslaten? De plaatselijke huiskamer van de buurt, The Villy, vraagt feedback aan bewoners om het café een nog fijnere plek te maken voor iedereen.
Vertrouwen: Er mag koffie gepakt worden bij The Villy op goed vertrouwen dat je het daarna zelf afrekent. Buurtbewoners krijgen de kans om hun nieuwe vaardigheden te oefenen (bijv. yogadocenten) en deze skills te delen met de buurt.
Podium bieden: Lokale producten worden in The Villy verkocht, gemaakt door lokale ondernemers. Buurtbewoners organiseren evenementen die zowel in The Villy als in de WhatsApp-groep Kolenkitgenootschap worden gedeeld. Er is een Kolenkitkrant waar buurtbewoners samen aan werken. In deze krant worden mensen, ondernemers en hun initiatieven in de buurt uitgelicht.
Samenwerken en verbinden: De Kolenkitkoks zijn vrouwen uit de buurt die worden begeleid in het opstarten van een eigen bedrijf. Zij leren niet alleen ondernemerschap, maar ook taalvaardigheden.
Maar zijn dit alle kenmerken van community building of is er meer? Waar voldoet een community verder aan?
Belangrijke wetenschappelijke theorieën over community building
Om een beter begrip te krijgen van hoe communities worden gevormd en in stand gehouden, kunnen we kijken naar verschillende wetenschappelijke theorieën en modellen die inzicht bieden in de dynamiek van gemeenschappen.
1. Sense of Community Theory (McMillan & Chavis, 1986)
Volgens McMillan en Chavis zijn er vier kerncomponenten die een gemeenschap sterk maken:
Lidmaatschap (Membership): Dit verwijst naar het gevoel van behoren tot de groep. Dit gevoel van lidmaatschap ontstaat door gedeelde symbolen, emotionele veiligheid, persoonlijke investering en het hebben van een gedeelde identiteit. In de Kolenkitbuurt wordt dit weerspiegeld in initiatieven zoals de Kolenkitkrant en de WhatsApp-groep, die bewoners het gevoel geven ergens bij te horen.
Invloed (Influence): Dit betekent dat communityleden invloed hebben op elkaar en op de richting van de groep. Feedbackmechanismen, zoals de terugkoppeling over The Villy, zijn hiervan een goed voorbeeld, omdat bewoners direct invloed uitoefenen op hun leefomgeving.
Integratie en vervulling van behoeften (Integration and Fulfillment of Needs): Gemeenschappen bieden een platform waar leden zowel geven als ontvangen, en waar wederzijdse steun aanwezig is. In de Kolenkitbuurt zie je dit terug in de manier waarop bewoners hun vaardigheden delen, zoals de yogalessen, en hoe lokale producten een plek krijgen.
Gedeelde emotionele verbondenheid (Shared Emotional Connection): Dit ontwikkelt zich door gemeenschappelijke ervaringen en tradities. Door samen te werken aan de Kolenkitkrant of lokale evenementen te organiseren, worden deze emotionele verbindingen versterkt.
2. Social Capital Theory (Putnam, 2000)
Sociale cohesie en vertrouwen binnen een community worden vaak gezien als een vorm van sociaal kapitaal. Volgens Robert Putnam onderscheidt sociaal kapitaal zich in twee vormen:
Bridging social capital: Dit verwijst naar het verbinden van verschillende groepen binnen de samenleving. In de Kolenkitbuurt gebeurt dit wanneer verschillende subgroepen van bewoners samenwerken aan gezamenlijke projecten, zoals The Villy of de Kolenkitkoks. Dit vergroot het netwerk en de diversiteit binnen de community.
Bonding social capital: Dit houdt in dat sterke, interne banden tussen leden worden versterkt. In een buurtcontext zoals de Kolenkitbuurt zie je dit terug in het creëren van een veilige en vertrouwde omgeving waar buurtbewoners elkaar beter leren kennen en samen dingen ondernemen.
Sociale cohesie, opgebouwd door zowel bridging als bonding, is essentieel om een community sterk te maken en in stand te houden.
3. Self-Determination Theory (Deci & Ryan, 2000)
Een andere belangrijke theorie die kan helpen bij het begrijpen van community building is de zelfdeterminatietheorie. Deze theorie stelt dat mensen drie basisbehoeften hebben om optimaal te functioneren in sociale contexten:
Autonomie: Mensen willen controle hebben over hun eigen leven en beslissingen. In de context van community building is het belangrijk dat leden het gevoel hebben invloed te hebben op de beslissingen die binnen de gemeenschap worden genomen.
Competentie: Leden willen zich bekwaam voelen en hun vaardigheden inzetten. Dit zie je terug in de Kolenkitbuurt, waar bewoners de kans krijgen hun vaardigheden te oefenen, zoals yogalessen geven of koken voor de gemeenschap.
Verbondenheid: Mensen hebben de behoefte om zich verbonden te voelen met anderen. Dit gebeurt door gemeenschappelijke ervaringen en door het opbouwen van wederzijds vertrouwen, zoals het voorbeeld van koffie drinken bij The Villy op basis van vertrouwen.
Discussies tijdens de bijeenkomst
Tijdens de bijeenkomst van Develhub ontstonden mooie discussies:
Kan je met collega’s op werk ook een community vormen? Volgens de theorie van McMillan en Chavis kan een team op het werk inderdaad een community vormen, als er een sterk gevoel van lidmaatschap en wederzijdse invloed is. Dit betekent dat het team niet alleen samenwerkt, maar ook emotioneel met elkaar verbonden is.
Heeft een community altijd een trekker nodig? Op basis van de inzichten uit de Social Capital Theory en de praktijk in de Kolenkitbuurt lijkt een initiator of aanjager cruciaal voor het opstarten van een community. Echter, volgens de Self-Determination Theory kan een community autonoom blijven bestaan als aan de basisbehoeften van de leden wordt voldaan.
Kun je alleen iets halen in een community, of moet je ook iets brengen? De theorieën van wederkerigheid en sociaal kapitaal laten zien dat een sterke community gebaseerd is op balans: leden moeten zowel geven als ontvangen om wederzijds vertrouwen en verbondenheid op te bouwen.
Interview met de community builder van de Kolenkitbuurt
Om meer inzicht te krijgen in hoe je communities bouwt, gingen we in gesprek met de community builder van de Kolenkitbuurt. De focus van dit gesprek lag op het bouwen van communities met diverse groepen mensen en bewoners, aangezien het samenbrengen van verschillende achtergronden, culturen en leeftijden specifieke uitdagingen met zich meebrengt. Dit kan verschillen van het bouwen van een community binnen een meer homogene groep, zoals een team binnen een organisatie.
De inzichten uit dit gesprek gaven waardevolle handvatten voor succesvolle community building:
Wederkerigheid: iets brengen en iets halen Een gezonde community is gebaseerd op een balans tussen geven en nemen. De leden moeten niet alleen iets komen halen, maar ook iets bijdragen. Dit kan variëren van praktische bijdragen zoals het organiseren van activiteiten, tot sociale bijdragen zoals het delen van ervaringen en vaardigheden. Uiteraard zullen er altijd leden zijn die actiever zijn dan anderen, maar het is van belang om iedereen te stimuleren om iets bij te dragen, zodat de community zichzelf in stand kan houden en blijven groeien.
Leef je in de mensen in Begrijp goed wie de mensen in de community zijn en wat hun motivaties en behoeften zijn. Wat trekt hen aan tot de community? Wat hebben ze nodig en wat kunnen ze bieden? Deze vragen zijn essentieel om de juiste balans te vinden tussen geven en nemen. Daarnaast moet je ook oog hebben voor de uitdagingen die binnen de groep kunnen spelen, zoals verschillen in vertrouwen, culturele achtergronden of andere barrières. Het vooraf doordenken van mogelijke scenario’s kan helpen om spanningen te voorkomen of op te lossen.
Empathie ontstaat door ontmoeting Een belangrijk element in het opbouwen van een sterke community is dat mensen elkaar ontmoeten en van elkaar leren. Door samen tijd door te brengen en gemeenschappelijke ervaringen te delen, ontstaat empathie. Mensen leren elkaars verhalen kennen en ontwikkelen begrip voor elkaars standpunten en achtergronden. Dit zorgt voor een sterkere band binnen de community.
Een aanjager is nodig Een community komt zelden vanzelf tot stand. Net zoals in families vaak iemand het initiatief neemt om vakanties of uitjes te organiseren, heeft een community ook een motor of aanjager nodig om levendig te blijven. Deze persoon, de community builder, speelt een cruciale rol in het organiseren van bijeenkomsten, het aanmoedigen van interactie en het creëren van een gevoel van saamhorigheid. In een professionele context kan het daarom handig zijn om een toegewijde community builder aan te wijzen om het proces te begeleiden.
Onafhankelijkheid van de aanjager Het is belangrijk dat de aanjager van de community neutraal is en geen persoonlijke of commerciële belangen heeft bij het succes van de community. Deze persoon moet vertrouwen genieten van alle leden van de community en zich inzetten voor het algemeen belang van de groep. Als de aanjager onafhankelijk is en geen verborgen agenda heeft, kunnen de leden van de community zich veilig voelen om hun stem te laten horen en deel te nemen.
Onderhoud is nodig Een community vereist continu onderhoud om te blijven bestaan. Mensen veranderen van baan, verhuizen of krijgen andere prioriteiten, waardoor ze minder actief kunnen worden in de community. Wanneer belangrijke leden of leiders vertrekken, kan dit de samenhang en het voortbestaan van de community bedreigen. Het is daarom essentieel om altijd te blijven investeren in nieuwe relaties en ervoor te zorgen dat er meerdere mensen zijn die sleutelrollen vervullen. Zo blijft de community veerkrachtig en kan ze door veranderingen heen blijven bestaan.
Het kost tijd Het opbouwen van een community is een proces dat tijd en geduld vereist. Vertrouwen opbouwen tussen leden is niet iets dat van de ene op de andere dag gebeurt. Mensen moeten elkaar leren kennen, samen ervaringen delen en een diepere verbinding aangaan. Dit kost tijd, en het is belangrijk om daar rekening mee te houden. Zodra de basis van vertrouwen en verbondenheid is gelegd, wordt het onderhouden van de community een stuk gemakkelijker, maar de initiële opbouw vraagt om toewijding en volharding.
